Enkele maanden geleden werd ik gebeld door een opdrachtgever. Hij vertelde dat er discussies waren ontstaan met de opdrachtnemer over de interpretatie van het (onderhouds)contract van een druk gebruikte tunnel. Dat leek bijzonder omdat er maandenlang over het contract onderhandeld was. Ze konden nu samen de discussiepunten niet meer overbruggen en vroegen mij een onafhankelijk en bindend advies te geven.
Namens BdBProjectmanagement heb ik hier samen met een collega met veel ervaring met onderhoud invulling aan gegeven. We hebben met name aan de hand van dossieranalyse en gesprekken met betrokkenen een beeld gevormd van de interpretatie van het contract. Daarbij hebben we nadrukkelijk gekeken naar de oorspronkelijke intentie die partijen hadden, wat hierover met elkaar is gedeeld en waarom zich dat dan op deze manier in het contract heeft vertaald.
Daarbij was het opvallend dat:
- De aanvankelijke korte instandhoudingsperiode contractueel is uitgebreid naar meerjarig onderhoud. Dit betekende een ander regime met meer ruimte voor de opdrachtnemer om te optimaliseren in de life-cycle cost en meer aandacht voor preventieve i.p.v. correctieve maatregelen.
- De intentie van de opdrachtgever in de loop van de tijd is veranderd, waarbij meer verantwoordelijkheid, zelfstandigheid en proactief handelen van de opdrachtnemer werd verwacht. In het contract werd daarom een bonus/malusregeling opgenomen die gekoppeld was aan de beschikbaarheid.
Per saldo zorgden deze veranderingen voor een verschuiving van verantwoordelijkheid. De opdrachtnemer was contractueel verantwoordelijk voor de beschikbaarheid, maar de regie over storingen en de eindverantwoordelijkheid (ook wettelijk gezien) bleef bij de opdrachtgever. De consequenties hiervan waren onvoldoende expliciet naar elkaar uitgesproken en in het contract vooral in termen van tijd en geld verwoord.
Zo ontstond een grijs gebied waaraan beide partijen hun eigen uitleg hebben gegeven en waarbij beide partijen een andere verwachting (over de ander) hadden. Na de start van het contract bleek vervolgens dat de andere partij zich toch niet zo gedroeg zoals men had verwacht.
Wij hebben dit grijze gebied expliciet beschreven en het contract voorzien van een eenduidige interpretatie die door beide partijen met tevredenheid werd ontvangen.
Hoe kunnen dit soort interpretatie verschillen worden voorkomen?
Het gaat daarbij mijns inziens vooral om openheid, transparantie en respect voor elkaars belangen. De aspecten van het Succeskompas (doel, talenten, waarden, missie) zijn ook hier weer een mooie leidraad voor de essentie die men met elkaar zou moeten delen. Wat is onze gezamenlijke intentie, ons doel en die van de partijen afzonderlijk? Wie zet wanneer, welke kernkwaliteiten in om dat doel te bereiken (talenten)? Welke waarden hanteren wij in onze samenwerking? Wat gaan we concreet doen (missie)?
Het is essentieel om hierover met elkaar in gesprek te gaan om een gezamenlijk beeld te vormen en zo gezamenlijke verwachtingen te scheppen. Ik maak er zelf altijd een gewoonte van om in mijn contracten deze aspecten expliciet te beschrijven. Het geeft veel duidelijkheid over de oorspronkelijke intentie achter het contract. Dat is een belangrijke basis om later op terug te vallen als een onderdeel van het contract op verschillende manieren kan worden geïnterpreteerd.
Daarnaast kan het ook zinvol zijn om naast de formele contractteksten toelichtende teksten op te nemen waarin de contracttekst word toegelicht en voorzien van een eenduidige interpretatie en evt. voorbeelden. Om te voorkomen dat zaken onterecht als triviaal wordt gezien kan het helpen om een onafhankelijk derde zijn interpretatie te laten geven of kritische vragen te laten stellen over de invulling en betekenis van de contractteksten.
Ik heb in het verleden vaak ervaren dat je in een contract nooit alle denkbare toekomstige situaties volledig kan vangen. Als er iets onvoorziens gebeurt, moet je toch samen verder om het project af te maken. Dat doe je door met elkaar in gesprek te gaan en op basis van de nieuw ontstane situatie nieuwe afspraken te maken. Dan is het een groot voordeel als het gezamenlijke vertrekpunt open en transparant is besproken en vastgelegd. Zo’n gezamenlijk vertrekpunt en heldere intentie werkt verbindend en vormt een goede basis om ook in de nieuwe situatie samen tot afspraken te komen.
Als ik een nieuw contract onder ogen krijg is dan ook het eerste waar ik naar zoek wat hierover is vastgelegd. Onlangs werd ik weer verrast toen ik zocht naar de doelstelling, het waarom, van een groot DBFM project. Ik dacht het wel te kunnen vinden in het contract, maar daar stond niets van in, zelfs geen overwegingen, intentie of ander vertrekpunt. Mogelijk hebben die wel in de tenderdocumenten gestaan, maar die kent niemand meer.
Een andere slechte gewoonte die ik nog wel eens tegenkom is dat de verschillen van inzicht niet kunnen worden overbrugd en men dan maar de verbinding probeert te maken door een contracttekst te dichten die voor beide partijen acceptabel is omdat men die ieder op eigen wijze kan interpreteren. Daarmee wordt het probleem niet opgelost en doorgeschoven naar de toekomst.
0 Comments